2e week

Woensdag 26/9
Vandaag zou ik met Yvonne op chirurgie mee lopen. Ze had een probleem thuis
en vroeg of ik de avonddienst mee ging doen, nee vanavond heb ik anderen plannen.
De vpk (verpleegkundige Mary) waar ik vandaag aangekoppeld was, was al druk aan de schoonmaak. Ik had net mijn schort aan, water klaar voor de schoonmaak. Dr juma kwam me halen, kijk een orthopedische patiënt. Een vrouw van 86 met een heupfractuur. Kun jij een tractie aanleggen? Ik vertelde de arts dat ik dat niet kan, wordt in Nederland nauwelijks gebruikt. De dokter vroeg wat we dan doen. Ik vertelden dat we opereren of pijn medicatie geven en kijken of mobiliseren lukt. Dr Juma vertelde dat mevrouw 6 weken in tractie moest, opereren is de duur en hebben ze geen spullen voor. Familie moest verschillende spullen voor de tractie halen wat kussens, een zak met ongeveer 10% haar gewicht. Verder moest een soort bak (u vorm) van hout gemaakt worden waar het been van mevrouw in kwam te liggen. De kleinzoon van mevrouw, nam even de maat op door zijn arm langs het onderbeen te houden. Dr Juma liet door middel van een papier uit hoe de vorm van de bak moest worden. Mevrouw moest een katheter krijgen. Janie kun jij dat doen, ja dat kan wel maar ik wil zien hoe er hier gewerkt wordt. De verpleegkundige was nergens te vinden. Dr Juma vertelde van alles te doen in het ziekenhuis ook katheteriseren, omdat wachten op de vpk soms te lang duurt. We trokken wat kastjes open. Eej een katheter en een opvangzak en steriele handschoenen dat is mooi. Spuitje van 10ml niet voorradig, dan maar 2x5. Bij de vraag of ze glijmiddel gebruiken, wanneer het er is wel maar dat was nu niet. Hoe doe je het nu dan? Gewoon wat steriel water op de katheterslang. Zonder schoon te maken werd de katheter geplaatst. Om de katheter te laten zitten werd deze gevuld met steriel water. Wel met spuiten met naald. Mevrouw had veel pijn en moeite om stil te liggen, met een naald dicht bij de huid van mwevrouw is niet echt veilig. Het boek van prikaccidenten daar staat nog niks in genoteerd, dat kan haast niet zou ik zeggen.

Dr. Juma had gehoord dat er op de poli een trauma patiënten binnen was gebracht, Janie dat is leuk voor jou we gaan even kijken. Onderweg even stoppen op dr kraam afdeling. Dr Juma ging even kijken hoe het met zijn collega's was, er was een vrouw overleden aan zwangerschapsvergiftiging. Daarna verder opzoek naar 'mijn' nieuwe trauma patiënt. Niet te vinden, mw was net naar de chirurgische afdeling gebracht. Mw was aangereden door een motortaxi en had last van haar ribben. Dr Juma nam me mee naar de röntgenafdeling. Even vragen of de foto van mw al klaar is, ja bijna, in de zon even de foto droog wapperen. Er waren 2 medische studenten Dr. Juma stelden vragen aan de studenten. Janie zie jij iets geks, nou nee maar ik ben geen dokter. Nadat 5 mensen meegekeken hadden om de foto te beoordelen, nee geen breuk. We starten met een infuus en pijnstillers. De familie kreeg het recept. De familie dienst het recept (de infuusvloeistof + pijnstillers) te betalen en op te halen.
Even een mini pauze gehouden. Dr Juma een stroopwafel laten proeven, hij vond het heerlijk. De verpleegkundige was denk ik spullen halen, dan maar even verder dweilen. Dat een afdeling best een tijd onbemand is dat in nederland echt ondenkbaar, hier is het heel normaal.

De familie van de mevrouw met heupfractuur hadden alle spullen verzameld. Later op de dag toen Dr. Juma op de afdeling was de tractie aangelegd. Vraagt hij aan mij denk je dat deze zand zak zwaarder is dan 5 kilo of niet? Ik en inschatten hihi. 6 weken met een blote hiel op hout, doen jullie daar normaal iets tussen. Ja maar wat hebben we? Wat watten en absorberend verband uit mijn tas gepakt als kussen. Ben benieuwd hoe de huid van de magere oude vrouw er over 6 weken uit ziet.

Bij de nieuwe patiënt moest een infuus ingebracht worden. Het lijkt wel of ze niet echt de aders voelen maar waar ze een ader zien prikken. Bij deze patiënt had de vpk denk ik 8 a10 geprikt voordat het infuus zat.

Wat mij verbaasde een patiënt kreeg antibiotica (ab) verpakt in een kant en klaar flesje. De infuuslijn wordt gevuld tot dat alle lucht er uit is, de antibiotica vloeistof wordt opgevangen in een dop. Daarna met een spuit de ab vanuit de dop optrekken en in de fles spuiten (werd ongeveer 4x herhaald). Tussen door werd de naald met spuit even op het vieze matras van het bed ernaast gelegd (contamination?).
Volgens de verpleegkundige hebben patiënten bijna geen flebitis (arderontsteking).

Een patiënt had nog een katheter. Afgelopen maandag had dhr een liesbreuk ok gehad. Het was mij niet helemaal duidelijk of de katheter bij deze ok altijd geplaatst wordt. Of dat dhr een katheter had gekregen, omdat hij niet kon plassen. De katheter werd verwijderd. Bij de vraag binnen hoeveel tijd de patiënt moest plassen werd mij verteld dat wanneer de patiënt meer gaat mobiliseren dat dhr dan vanzelf wel gaat plassen (gewoon wachten). Een uur later zag ik dhr in een rolstoel van de afdeling gereden worden, hij ging met ontslag. Bij de vraag of dhr geplast had, wist de vpk dat volgens mij niet. Niet te druk maken Janie, wanneer de patiënt niet kan plassen wordt hij vast terug gebracht door de familie.

Donderdag
Mgimba had graag dat ik na een bijzonderen kerkdienst kwam en foto's van haar in het koor maakte. De dienst is 1x per jaar een soort contributie werd door iedereen betaald. De dienst zou 2.5 uur duren (4,5 uur later). De stroom viel ook even uit, de sprekers waren nauwelijks meer te verstaan.
Sommige mensen betaalde de kerk met geiten of fruit. Dat is wel wat anders dan geld over maken.

Vrijdag 28/9
Op vrijdag en maandag zitten er dokters bij de ochtendoverdracht (Morningrapport). Het Morningrapport was vandaag tot half 9, er werd veel gediscussieerd of er bepaalde patiënten wel of niet over mochten naar het KCMC (Kilimanjaro Christian Medical Centre, groter ziekenhuis met meer faciliteiten).

(dit stukje is misschien niet voor iedereen, gaat over een verbrande patiënt)
Wat ik indrukwekkend vond was een jongen met brandwonden. Ik kon niet helemaal duidelijk krijgen wat er nu gebeurd was. De verpleegkundige vertelde dat hij thuis al een week behandeld werdt door een medicijnman ofzo. Hij lag verstopt onder een kanga (traditionele gekleurd kleed). De verpleegkundige haalde de kanga weg. De kanga zat helemaal vastgeplakt aan de wonden. De vpk trok gewoon door, zonder iets tegen de patiënt te zeggen. Het waren 2e en 3e graad's brandwonden.
De helft van zijn hoofd was verbrand, de mond was misvormt, de rechterhand zag er slecht uit was helemaal opgezet en ontveld op de meeste plaatsen. Over zijn gehele lichaam nog brandwonden maar 2e graad's. Tegen de patiënt werd gezegd dat hij niet meer onder de kanga mocht liggen, zodat de stof niet weer in de wonden plakt. Je zal het niet zeggen maar het regent al 2 dagen en het is best fris. Naast de patiënt stond het raam wagenwijd open. De vpk liep al weg. Ik vroeg aan de vpk raakt de patiënt ent zo niet onderkoeld. Ze liep terug en deed het raam dicht. Later ging de patiënt naar de OK. Toen dhr klaar was moesten we een brancard zoeken. Dhr ging meteen weer onder de dekens liggen. Nu hadden we een soort dekenboog voor dhr waardoor de deken niet op het hoofd en zijn schouder kwam. Met de brancard moest ik niet richting de afdeling lopen maar naar beneden. Waar gaan we dan heen? Gaat de patiënt met de ambulance mee? Nee werd er gezegd. Uiteindelijk bleek het toch wel te zijn. Zonder te communiceren met de patiënt, gezicht afgedekt werd hij overgeschoven in de ambulance. Ik heb een paar keer gevraagd of er familie was, ik kreeg geen duidelijk antwoord. Bij de ambulance nog een tijd gewacht. Een andere patiënt moest ook nog mee.

(Degene die een stukje overgeslagen hebben, kunnen hier weer door ^^)
Ondertussen was ik met de vpk terug na de afdeling gegaan. Is even kijken, 2 patiënten moesten pethedine (pijnstilling) krijgen.
De vpk kreeg de ampul moeilijk open, ik zag dat ze het bolletje (het breekpunt) niet goed vast had. Na uitleg wat ze accepteerde ging de ampul gemakkelijk open. Later kwam de vpk na mij toe, hoe haal je ook alweer lucht uit het infuus. Misschien is het maar van korte duur, maar goed dat ze komt om het te vragen.


Vanmorgen zou de fysio een paar patiënten zien rond 9.30. Ik ben er rond 10uur heengegaan, er waren geen patiënten. De regen is waarschijnlijk de oorzaak dat er geen patiënten waren, dan maar een andere keer.

De patiënt die in tractie was gelegd. Ik vroeg me af of de patiënt wisselliging kreeg. Ja dat krijgt ze zeker daar zorgt de familie voor. Een familielid ging met de rug tegen de rug van de patiënt zitten, zodat mw in de zithouding zat. Verder af en toe een klein beetje draaien in bed.

Een patiënt met een eierstok cyste zou vandaag geopereerd worden. De dokter kwam vertellen dat de operatie vandaag niet meer door ging. Ik begreep, omdat ze nog maar 2 steriele setjes hadden. Goed dat er nagedacht wordt dat er misschien nog een spoed ok of keizersnee moet gebeuren. De arts vertelde dat hij regelmatig baalt dat iets niet gedaan kan worden omdat er geen materiaal is.

Verder werd mij gevraagd of ik maandag een kort lesje infuus inbrengen wil laten zien. De infuusnaald met gesloten systeem lijkt ze hier wel wat. Het zou mooi zijn als ze dat hier kunnen gebruiken, zeker met de hiv en hepatitis.

Vandaag hadden we ook een paar keet bezoek van een kat op de afdeling. De verpleegkundige dat de kat nog wel meevalt, soms komen er apen eten van de patiënten afpakken. Het zou toch mooi zijn als ik dat een keer op foto krijg.

Mijn pak zag er niet meer zo wit uit door de modder. Ik heb vanish meegenomen, het zou alles stralend wit moeten maken. Misschien droogt het wit op hihi. Veel bruin/rood stof hier, ook op de waslijn als ik die af doe en mijn pak eraf haal zie ik nog bruin. Ik moet er nog een beetje een handigheid in krijgen zo met de hand wassen.

Vrijdag avond ben ik met Janna uitgegaan in Same. Er zou wat live muziek zijn achter de benzinepomp.
Auto taxi Louis gebeld, op de heenweg was betalen niet nodig dat doen we wel op de terugweg, primma. De live muziek klonk als hele slechte karaoke maar wel gezellig. Toen ze klaar waren met zingen en de andere muziek aan ging werd er meer gedanst. Er waren maar weinig vrouwen en 2 mzungu(blanke) op de dansvloer zagen al die mannen wel zitten. Toen alles afgelopen was , onze taxi gebeld. Gelukkig hadden we iemand ontmoet die goed engels kon en kiswahilli sprak. Louis kan niet zo goed engels dus de telefoon maar af gegeven. Hij kon ons niet meer ophalen, hmm lekker dan. De boda boda taxi chauffeurs lijken niet heel nuchter meer. We zijn na de benzinepomp / supermarkt gelopen, daar leek de afterparty te zijn. Misschien kennen ze daar een betrouwbare taxi. Er werd vol op rond gebeld en gedaan, iemand zou ons voor 10 000 shilling naar huis willen brengen (boda boda is normaal 1000 shilling en een auto taxi 3000) de eigenaar van de winkel was het daar niet mee eens veel te duur hihi. Uiteindelijk werd er een dokter bij gehaald, hij heeft ons veilig thuis gebracht.

Zaterdag een relax dagje gehad. Ik had een traditionele jurk laten maken, deze vandaag opgehaald. Oh en lekker ijs ontdekt bij de benzinepomp/ supermarkt.
Vandaag was father Deo en Marga de container uit gaan laden met onder andere medische spullen. Het was een flinke chaos werd mij verteld. Ik werd gevraagd om zondag mee naar de school te gaan waar nu de spullen stonden.

Zondag
In de ochtend naar een bruiloft. Het was niet ver rijden. Onderweg veel vee wat niet aan de kant ging. Het kerkje was meer een open schuur een beetje aangekleed. Er waren maar weinig zitplaatsen, het koor bleef buiten staan. Het duurde voor mij een tijd voordat ik door had om welke 2personen het ging. Het echtpaar was in normale kleding. Het echtpaar zat aan de zijkant met een vader en moeder ernaast. Tijdens de dienst werden er ook wat kinderen gezegend. Op het eind van de dienst werden er 2 stoelen buiten gezet, iedereen met het bruidspaar op de foto.
In de middag mee naar de school waar dr spullen stonden. Sommigen spullen waren al gelabeld Kigare, Bwambo of same. De auto waar we mee waren gekomen moest al meteen met spullen van Kigare gevuld worden. Pfoe laat me eerst is even kijken wat alles is en waar het heen kan. Er werd een sister van de fysio en een matron (hoofd vpk) bijgehaald. Bij de vraag of ze de spullen konden gebruiken was het altijd ja, dat was niet heel handig. Ik wil de klompen die er bij zitten marken (met verf), die zijn net weg met een auto naar Same. Toen we bijna thuis waren, zag ik net de verhuisjeep. Even erachteraan om te kijken waar alle spullen heen gaan. Wel handig om te weten waar ik morgen die klompen kan vinden. Alles staat in het washok, na ik zag niet alles staan maar morgen moet ik met de man van het magazijn en een sister verder gaan. In de container zaten ook de oude infuussystemen van ons, dat is mooi kan ik die infuussystemen morgen meteen laten zien hoe die werken tijdens de infuusles.

Maandag 1 oktober.
De klinische les over infuus ging goed. De verpleegkundige en artsen waren geïnteresseerd en stelde vragen. 1 dokter had zelf foto's van mij gemaakt.

Daarna was de taak om eigenlijk samen met de sister en degene van het magazijn de spullen te gaan sorteren, tellen en beschrijven in de administratie van het ziekenhuis.
De sister liet al snel af weten, ze had het te druk met de fysio klanten.. Dr Juma kwam mij op weg helpen. Maar wat een werk voorzichtig omgaan met de spullen dat woord kent degene die gister het transport deed niet. Vandaag een beetje orde geschept. Father Deo gaat verf halen, zodat ik de ziekenhuis klompen en rolstoel kan markeren. Na de dienst ben ik met marga van die stopcontactdingen gaan halen (wat is de juiste benaming, zodat een Europese stekker hier in het stopcontact past). Dan kan ik morgen meteen checken of de bloeddruk meter werkt en anderen dingen. In het dorp kwamen we father Deo tegen. We zijn nog even lekker een drankje gaan doen, dichtbij de diosce, mooi uitzicht je kunt er heerlijk zitten